Орос улсад 1976 онд богино долгионы зууханд олон тооны судалгаа явуулсан тул эрүүл мэндэд хортой нөлөө үзүүлэхээс урьдчилан сэргийлж хэрэглэхийг хориглосон.
Гэвч 1990-ээд оны эхээр хоригийг цуцалсан байна.
Судалгааны зарим дүгнэлтийг энд оруулав. Богино долгионы зуух нь
- Бүтээгдэхүүний бүтцийн задралыг хурдасгах.
- Сүү, үр тарианы ургамалд хорт хавдар үүсгэгч бодис үүсдэг.
- Хоолны элементийн найрлагыг өөрчлөх, ходоодны хямралд хүргэх.
- Хоолны химийн найрлагад өөрчлөлт оруулснаар лимфийн системийн үйл ажиллагаа доголдож, хорт хавдрын эсрэг биеийг хамгаалах чадвар алдагдахад хүргэдэг.
- Цусан дахь хорт хавдрын эсийн хувийг нэмэгдүүлэхэд хүргэдэг.
- Ходоод, гэдэсний хорт хавдар, захын эд эсийн ерөнхий доройтол, түүнчлэн хоол боловсруулах, ялгаруулах системийг аажмаар устгахад хүргэдэг статистикийн өндөр хувь.
- Бие махбодид В иж бүрдэл витамин, витамин С, витамин Е, зайлшгүй шаардлагатай эрдэс бодис, өөх тосыг шингээх чадварыг бууруулдаг ба бие дэх өөх тосны задралыг хурдасгадаг бодис буурдаг.
- Богино долгионоос үүсч буй туяа эрүүл мэндийн асуудал үүсгэдэг.
- Богино долгионы зууханд болгосон махыг халаахад дараах эмгэг төрөгч үүсдэг.
- d-нитросодиэтаноламин (хорт хавдрын үүсгэгч гол бодис) гарч ирэх
- идэвхтэй уургийн биомолекулын нэгдлүүдийн тогтворгүй байдал
- агаар мандал дахь цацраг идэвхт бодисын нэгтгэх нөлөө
- сүү, үр тарианы уургийн гидролизатын нэгдлүүдэд хорт хавдар үүсгэгч бодис үүсгэх.
- Богино долгионы цацраг нь мөн бичил долгионы зууханд гэсгээх үед хөлдөөсөн жимсний глюкозид ба галактозид элементүүдийн катаболик шинж чанарт өөрчлөлт (муудах) үүсгэдэг.
- Богино хугацаанд ч гэсэн цацраг туяанд өртсөн түүхий, чанасан, хөлдөөсөн хүнсний ногооны катаболик ургамлын алкалоидуудын зан үйлийг өөрчлөх.
- Хорт хавдар үүсгэгч чөлөөт радикалууд нь ургамлын бодис, ялангуяа түүхий эх хүнсний ногооны микроэлементүүдийн тодорхой молекулын бүтцэд үүссэн.
- Богино долгионы зууханд боловсруулсан хоол идсэн хүмүүст ходоод гэдэсний хорт хавдрын статистик үзүүлэлт өндөр, захын эдийн ерөнхий доройтол нь хоол боловсруулах болон ялгаруулах системийн үйл ажиллагааг аажмаар устгадаг.
Барууны орнуудад хоол тэжээлийн хомсдол ихсэж байгаа нь богино долгионы зуух бий болсонтой бараг төгс холбоотой. Энэ нь санамсаргүй хэрэг биш юм. Бичил долгион нь молекулын үрэлтийн процессыг бий болгосноор хоолыг халаадаг боловч яг энэ үрэлт нь хоолонд байдаг витамин, фитонутриентуудын (ургамлын гаралтай эм) эмзэг молекулуудыг хурдан устгадаг.
Нэг судалгаагаар богино долгионы зууханд халаах нь шим тэжээлийн үнэ цэнийн 97 хүртэлх хувийг (өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, дархлаа нэмэгдүүлэх, эрүүл мэндийг дэмжих витамин болон бусад ургамлын шим тэжээл) устгадаг болохыг харуулж байна.
Богино долгионы зуух, хүний биед үзүүлэх нөлөөний талаар маш их судалгаа хийсэн. Эцсийн судалгаа хараахан хэвлэгдээгүй байгаа боловч дээр дурдсан зүйлсийн аль нэг нь хоолонд сөрөг нөлөө үзүүлэх шинж тэмдэгтэй бол эдгээр нөлөө нь хүний биед ямар нөлөө үзүүлэхийг зөвхөн төсөөлж болно. Тиймээс богино долгионы зуух ашиглахгүйгээр амьдарч чадвал зөвхөн хоол хүнснийхээ тэжээллэг чанар, чанарыг хадгалах байгалийн аргыг өөртөө зориул.
Эх сурвалж: Оросын шинжлэх ухаан.
Р.Сайхан-Уул