Хүн амьдралынхаа бараг гуравны нэгийг унтаж өнгөрүүлж байгаа шүү дээ. Физиологийн энэ үйл явцыг зарим хүн ухамсартайгаар болон ухамсаргүйгээр хааж, боож байна. Эсвэл дэндүү их буруудуулж байна. Жишээлбэл, өдөр унтах маш буруу. Шөнө унтахгүй байх нь ч бас буруу.
Хүний бие махбод хоол тэжээлээр шимийг аваад хэрэггүй зүйлээ гадагшлуулдаг нэг ёсны үйлдвэр гэсэн үг. Хүн нарны хүч дэлгэр байх цагаар гаднаас хоол тэжээлээ авдаг. Орой 20:00 буюу бадганын цагаас хойш хүний биеийн бодисын солилцооны дотоод үйл ажиллагаа тайван орчинд явагдаад, биед хэрэгтэй шимээ авч байдаг. Шим авна гэдэг нь идэж, уусан идээ ундны шимээр цус төлжинө, түүний шим нь мах булчинг, махны шим нь ясаа, ясны шим нь чөмгөө, чөмөгний шим нь хүний зүрхэнд байдаг, шимийн дээд охь тунгалаг гэдэг зүйлийг төлжүүлж байна гэсэн үг.
Ийнхүү шим тэжээлтэй сайн зүйлээ аваад биеэс шимээс ялгарсан цөв буюу бохир зүйлийг нь гадагшлуулж байдаг. Баас, шээс, хөлс, хумс, шүд, арьс, үс, нулимс, нуух, нус, цэр, шүлс гээд энэ бүхэн чинь мах, яс, чөмөг бодисын солилцооны шимээ аваад үлдсэн хаягдал байх нь. Энэхүү бодисын солилцооны дотоод үйл явц шөнө, сарны хүч дэлгэрч байгаа тайван орчинд явагддаг.
Үүнтэй холбогдуулаад хэлэхэд, зарим хүн шөнийн цагаар хоол иддэг. Энэ бол цаг бусын хооллолт. Бие организм үүнийг боловсруулж чадахгүй. Зүйрлэж хэлбэл үйлдвэрлэлийн дамжлагын хэвийн процессийг алдагдуулж байна гэсэн үг. Нэг бүтээгдэхүүнийг боловсруулж гүйцээгүй байтал гаднаас дахиад орж ирэхээр боловсруулж чадахгүй, тэр нь бүрэн боловсорч чадахгүй өвчин болдог. Бодисын солилцоо шууд алдагдалд орно.
Мөн шөнө унтаж байх үед хүний харах, сонсох, үнэрлэх, амтлах, хүрэлцэхүй гэсэн мэдрэхүйн таван эрхтэний хүртэхүйн үйл явц хураагдаж, зүрхэнд орших бүгдийн суурь тийн мэдрэхүйд төвлөрсөн байдалтай болдог. Өөрөөр хэлбэл, хүн шөнийн цагаар унтаж байхад таван мэдрэхүй маань ингэж амарч байгаа юм. Таван мэдрэхүй амарч, тайван, төвлөрсөн байдалтай байх энэ үед хүний сэтгэл оюун санаа бас амардаг. Ингэж эрч хүчээ нөөж, сэлбэж байдаг. Энэ нарийн үйл явц хүний биед өдөр явагдах ямар ч боломжгүй. Шөнийн нойрыг нөхөж болдоггүй гэдэг маань ийм учиртай.
Тэгэхээр 20:00 цагаас хойш эм, тан л биш бол юм ууж ч хэрэггүй. Сарны хүч ид дэлгэрсэн үед, ялангуяа 23:40-03:40 цагийн хооронд хүн бат бөх унтаж байх ёстой. Гаднаас хоол тэжээл, таван мэдрэхүйн мэдээллийн аль алиныг нь аваад хэрэггүй гэсэн үг.
Манба Дацан Нэгдсэн эмнэлгийн Зөвлөх эмч,
АУ-ы доктор, профессор Г.ОДОНЦЭЦЭГ
Нойр гэж юу вэ?
Нойр бол биологийн үндсэн хэрэгцээнүүдийн нэг мөн. Хоногт хэдэн цагийн нойрны хэрэгцээтэй байх нь хувь хүний нас, авир араншин, дээд мэдрэлийн үйл ажиллагааны хэв шинж зэрэг олон хүчин зүйлээс хамаарна. Хүн хэдий хэрийн өндөр настай байна, төдий чинээ бага унтана. Хоногт нярай хүүхэд 22 цаг, хөгшин хүн 4-5 цаг унтах физиологийн хэрэгцээтэй байдаг. Харин ихэнх хүмүүс хоногт 6-8 цагийн нойрны хэрэгцээтэй байдаг. Түүнчлэн 9 цагаас илүү унтаж байж нойр нь ханадаг их нойртой хүмүүс ч бий. Хоногт 6 цагаас бага хугацаагаар унтаад нойр нь ханадаг бага нойртой хүмүүс ч байдаг.
Нойргүйдэл
Нойргүйдэл бол түгээмэл тохиолддог сэтгэл хямралын хам шинж юм. Хэрэв танд нойргүйдэл байгаа бол энэ нь таны сэтгэцийн болон биеийн ямар нэг өөрчлөлт байгааг илэрхийлж байдаг.
Нойргүйдлийн шинж тэмдгүүд
Бүтэн өдрийн туршид нойрмоглоно
Ядарна
Анхаарал төвлөрөлт буурна
Ой тогтоолт буурна
Шийдвэр гаргахад хүндрэл үүснэ
Уур уцаартай болох
Унтаад сэрэхэд амраагүй, бие нозоорсон байна
Олон дахин сэрэх буюу сэрүүн үе удаан үргэлжилнэ
Бэртэж гэмтэх эсвэл аваар осолд орох эрсдэл нэмэгдэнэ
Нойргүйдэлд нөлөөлөх хүчин зүйлс маш олон янз байдаг
Сэтгэл зүйн хүчин зүйлс
Уур уцаартай байх айдас
Сэтгэл гутрал
Сэтгэл түгшилт, айдастай байх
Стресс үүсгэдэг бусад сөрөг сэтгэл хөдлөл
Ганцаардал
Бие махбодийн хүчин зүйлс
Үе мөчний өвчин
Вирусын гаралтай халдварт өвчнүүд
Таргалалт
Зүрхний үйл ажиллагааны дутмагшил
Чихрийн шижин
Хүрээлэн буй орчны хүчин зүйлс
Дуу чимээ ихтэй орчин
Хурц гэрэлтэй байх
Хэт олон хүн бөөгнөрөх
Хэт халуун буюу хүйтэн орчинд байх
Унтах ор тохиромжгүй байх
Амьдралын хэвшлийн хүчин зүйлс
Оройн цагаар их хэмжээний цай, кофе уух
Тамхи татах, согтууруулах ундааг хэт хэрэглэх
Унтахын өмнө оюуны хүч чармайлт шаардсан ажил хийх
Унтахын өмнө хүнд хоол идэх
Өдрийн цагаар нойр авах
Тогтмол бус цагт унтах
Нойрны дэглэм өөрчлөх
Зарим эм, бодисын хүчин зүйлс
Сэтгэц сэргээдэг эмүүд
Дааврын эм бэлдмэлүүд
Ямар эмчилгээ тус болж чадах вэ?
Нойргүйдлийг эмчлэхэд сэтгэл заслын болон эмийн эмчилгээ хэрэглэж болно. Хэрэв та эм хэрэглэх гэж байгаа бол эмчин зааврыг дагаарай.
Дасал үүсгэдэг
Жирэмсний үед урагт муугаар нөлөөлдөг
Согтууруулах ундаа болон бусад эмтэй хамт хэрэглэвэл аюултай
Нойргүйдлийг хэрхэн даван туулах вэ?
1. Амьдралын буруу хэвшлийг засах замаар
Та унтах үедээ аль болох чимээ шуугианыг багасгах хэрэгтэй.
Харанхуй орчинд унтах
Та аль болох тохилог унтахыг хичээх хэрэгтэй
Бүтэн өдрийн туршид хэрэглэгдэх уух юмыг багасгах.
Өдрийн туршид хэт их цай эсвэл кофе уухгүй бах, ялангуяа оройн цагаар.
Хэрэв согтууруулах ундааг ундаа хэрэглэдэг бол хэрэгэх хэмжээгээ багасгах.
Татдаг тамхиныхаа тоог аль болохоор багасгах.
Унтахаасаа өмнө юм идэх эсвэл уухаас зайлсхийх
Тогтмол цагтаа хоолоо идэх, орондоо орохосс 2-3 цагийн өмнө юм идэх
Тотмолдасгал хийх
Унтахаасаа өмнө амрах цаг гарга
Өдрийн цагаар нойрмоглохоос зайлсхийх
Өглөөд тогтмол цагт босож бай
Оройд тогтмол цагт орондоо орж бай
Унтахгүйгээр орондоо зүгээр хэвтэхээс зайлсхий
2. Амьсгалын дасгал хийх замаар
Удаан амьсгал авах (3 секунд)
Удаан зөөлөн тайван амьсгалаа гаргана.(3 секунд)
Ахиж амьсгаа автлаа түр завсарлана. (3 секунд)
Цээжээ биш цээжнийхээ хөндийг ашиглан хамраараа амьсгалаарай
Оройн цагаар тухтай сандал дээр суугаад 5-10 минутын турш уг дасгалыг хийгээрэй