ОХУ-ын Санкт-Петербург хотын “Мулахаста” дорно дахины бариа заслын төвийн мэргэжилтэн, уламжлалтын эмч Н.Алтанхундагатай ярилцлаа. Тэрбээр хүзүү, нурууны нугалмын заслаар мэргэшсэн цөөхөн эмч нарын нэг юм.
-Монголчуудын дунд нурууны өвчлөл ихэссэн гэж ярьдаг. Энэ яриа үнэн үү, ямар тоо баримт байдаг вэ?
-Монголчуудын бараг 80-аад хувь нь нуруу хүзүүний шохойжилттой, түүнээс улбаалсан өвчлөлтэй гэсэн дүгнэлтийг манай улсад ажиллаад явсан солонгос эмч нар хийсэн байдаг. Энэ чиглэлээр эмчилгээ, хагалгаа хийдэг эмнэлэг манайд олон бий. Гадагшаа ч хагалгаа хийлгэхээр явдаг хүмүүсийн тоо чамгүй их. Гэвч Монголд энэ чиглэлээр хийсэн нарийн судалгаа байдаггүй. Учир нь манайд эмч нарыг нуруугаар дагнаж мэргэшүүлдэггүй. Иймээс нуруу өвдсөн хүмүүс голдуу, мэдрэлийн эсвэл сэргээн засах чиглэлээр эмчлүүлж байна. Сэргээн засах эмчилгээгээр засрал авахгүй болохоор иргэд уламжлалтын эмнэлэгт, аарцаг нурууны бариа засал хийлгэдэг. Бариа гэдэг булчин суллах л арга.
-Нуруугаа өвдлөө, муруйлаа гэж ярьдаг. Голдуу ямар шалтгаанаар нурууны муруйлт үүсдэг вэ?
-Нөлөөлөх шалтгаан олон янз. Жишээ нь компьютер, хэвлэгчээ өөрт ойрыг бодож буруу байрлуулснаас болж байнга хажуу тийшээ мушгирч суудаг хүмүүс байдаг. Болж өгвөл хөлөө байнга ачдаг эсвэл хөлөө нугалж суугаад сурчихсан хүмүүс ч бий. Ингэж суух үед нэг талын сүүжний яс байнга өргөгдөөд байна гэсэн үг. Гэтэл аарцагны яс тэгш байж нуруунд жигд ачаалал ирдэг. Ингэж далийгаад сурчихвал хүн өөрийн мэдэлгүй түүнийгээ тэгшилдэг. Жишээ нь толгойгоо гилжийлгэх ч юм уу. Ингээд л муруйлт үүсчихдэг.
-Өдөр тутмын санамсаргүй хэв маягаасаа болоод л нурууны өвчтэй болох боломжтой байх нь ээ?
-Үзүүлж байгаа хүмүүсийн 60-70 орчим хувь нь буруу дадал хэвшлээсээ үүдэн нурууны нугалмын эмгэгтэй болж байна. Оффист ажилладаг хүмүүс ширээнийхээ зохион байгуулалтыг бодоод яг өмнөө компьютероо байрлуулж чаддаггүй. Бас нэлээн ажиглагддаг учраас хөлөө битгий ачиж суугаарай гэж зөвлөмөөр байна.
-Дадал хэвшлээ засахгүй бол дахиад нуруу нугалмын муруйлт үүсэх үү?
-Тэгэлгүй яахав. Тиймээс эхлээд хүнээ эмчлэхээс гадна буруу дадал хэвшлийг нь засаж хэлж өгнө. Нэг хэсэг хугацааны дараа дахиад хянадаг. Ер нь өдөр тутмын буруу дадал хэвшлийг засах л хамгийн төвөгтэй.
-Ямар байрлалаар суух нь хамгийг зөв бол?
-Сандалны гуравны нэг дээр суух нь маяг биш шүү. Энэ бол суух хамгийн зөв дадал. Бидний үед багш нар сурагчдыг цэх гэгч нь суулгадагсан, эргээд харах нь ээ зөв дадал байжээ. Орчин үед ингэж суулгахаа больжээ. Эргэн тойрноо анзаарах нь ээ тэгшхэн суудаг хүн ховор харагддаг. Мэргэжил юм болохоор хүмүүсийг зөв, буруу сууж байгаа эсэхийг нь өөрийн эрхгүй анзаарчихдаг юм. Сүүлийн үед хүмүүс аль болох юм түшиж, налж суух дуртай болсон байна. Энэ нь бас л нуруунд халгаатай зуршил шүү. Нэг тийшээ налж сууна гэдэг нэг хонго дээрээ сууна гэсэн үг. Ингэж л тэгш бус сууснаар нурууны өвчний эхлэл тавигддаг. Иймээс нурууны өвчнөөс хол явъя гэвэл аль болох хоёр хонго дээрээ тэгш суухыг хичээгээрэй. Унтахдаа ч гэсэн зөв байрлалд унтах ёстой.
-Бид хүүхдээ буруу суулаа гэдэг. Ер нь буруу суугаад байвал хэдэн наснаас нь эхэлж мэдэгдэх вэ?
-Хүүхдийн ясны хөгжил хурдацтай явагддаг учраас засагдахдаа ч, муруйхдаа ч амархан. Гол нь эцэг эхчүүд хүүхдээ буруу сууж байгаа эсэхийг анзаарах нь чухал. Ихэнх хүүхдүүд 12-13 насанд нурууных нь муруйлт, бөгтөр илэрдэг. Энэ насандаа нурууны муруйлт нь хүнд шатанд орсон тохиолдол ч ирдэг. Хүүхдийнхээ нурууны муруйлтыг мэдэх амархан шүү дээ. Та хүүхдээ 90 градус бөхийлгөөд үзээрэй. Бөхийлгөхөд нурууны товгор нь адил, жигд байх ёстой. Хэрвээ жигд биш байвал мэргэжлийн эмчид үзүүлээрэй. Ер нь Монголд энэ чиглэлээр дагнасан эмнэлэг, эмчилгээ шаардлагатай болчихжээ.
-Хүүхдүүд хүнд цүнх үүрдэг. Үүнээс болж нурууны муруйлт үүсэх үү?
-Нөлөөлөлгүй яахав. Хүүхдүүд багаасаа хэтэрхий хүнд цүнх үүрч байна. Хариуцсан салбар, яамныхан ч цүнхний стандартыг батлах цаг нь болсон. Бас сургуулийн ширээ сандал хүүхдийнхээ нас онцлогт тохирсон байдаг. Орчин үед сургуулийн хүртээмж тааруугаас болоод ахлах ангийнхан бага ангийн хүүхдүүдийн ангид ордог юм билээ. Ирээдүйд л сөрөг нөлөө нь илэрнэ шүү дээ. Гар утсаа харахаар багахан тонгойход 3-5 кг-ын ачаалал хүзүүний үе дээр ирдэг. Их тонгойвол 10 кг-ын ачаа үүрсэнтэй тэнцэх ачаа ирнэ гээч. Ер нь төрөөс бодлого зохицуулалтаар хүүхэд залуусыг урьдчилан сэргийлэх үзлэгт хамруулаасай.
-Спортын бэртэл гэмтэл хэр их ирж байна вэ?
-Бие халаалтгүй дасгал хийдэгтэй холбоотой бэртэм гэмтэл цөөнгүй ирдэг. Эсвэл хүчтэй шахаж, хэт их ачаалал өгч нуруундаа суулт өгөн бэртэж гэмтдэг. Хүчний дасгалын дараа сунгалтаа хийгээгүйгээс нурууны булчин чангарчихсан явсаар байгаад нугалам хооронд зайгүй шахам болчихсон хүмүүс ирдэг юм. Хүний багана нурууны дундуур явах нугаснаас хүзүүний 7,сээрний 12, бүсэлхийн 5,ууцны 5, ахар сүүлний 5 нийт 34 хос мэдрэл салаалдаг. Эдгээр мэдрэлүүд нь хүний бүх эрхтэн системийн үйл ажиллагааг зохицуулахад оролцож байдаг.
Хүзүүний нэгдүгээр үе гавал ясны хооронд мэдрэл дарагдахад толгой байнга өвдөх, толгой эргэх ,хэвтэж байхад ч эргэж байгаа мэт санагдах зовиур илэрнэ. Хүзүүний үе арагш урагш хажуу тийшээ гэх мэт хааш гулссанаас шалтгаалан бусад шинж тэмдэг болон өвдөлт мөн илэрдэг.
-Нурууны мэдрэл нь дарагдсан сүүлдээ гуя руугаа өвддөг болчихлоо гэдэг. Энэ нь хэр хүнд зовуур вэ?
-Хонго, гуя руугаа өвдөнө гэдэг мэдрэл рүүгээ нөлөөлж байгаагийн шинж. Энэ тохиолдолд элдэв эм ууж, бариа засал хийлгэж цаг алдах ёсгүй. Яаралтай мэргэжлийн эмчид хандах хэрэгтэй. Хүмүүс нуруу өвдөлтийг амь наснаас холуур гэж ойлгон үл хайхардаг. Гэтэл хамаг өвчний шалтгаан болдог. Жишээ нь даралт ихсэх өвчинтэй гэж оношлогдсон хүмүүсийн шалтгаан гэхэд хүзүүнийх нь 1-2 дугаар нугалам гулссанаас үүссэн байсан. Толгой нь эргэдэг, байнга дайвалздаг гэсэн зовууртай хүмүүсийг үзэхэд мөн л нурууны нугалмын гажилт үүсчихсэн нь оношлогдсон.
Мэдрэлийн салаануудыг хавчин дарснаас нурууны остеохондроз буюу нугалам хоорондын зөөлөн эдийн эмгэг үүснэ. Хүндэрвэл нугалмын тэжээл алдагдан нурууны үенүүдийн зөөлөн эд шохойжин хатуурч шохойжиж, улмаар яс ургалт үүсдэг байна. Бүр хүндэрвэл саа саажилт үүсэх хүртэл аюултай.
-Ийм олон төрлийн өвчин үүсдэг байх нь ээ?
-Олон янзын зовуур бий. Гар бадайраад, мөрөө даахаа больчихлоо гэдэг. Бас л хүзүүний хэсгийн мэдрэлийн ёзоор нь дарагдаад гарыг мэдрэлжүүлдэг хэсэг нь гулсчихсантай л холбоотой байдаг. Саяхан зүрх нь дэлсдэг, айж цочдог гээд уламжлалт эмнэлгийн тан ууж байсан эмэгтэй хандсан юм. 6-7 дугаар нугалам муруйсныг засахад тэр эмэгтэйн зовуур нь арилсан. Энэ мэтээр өөрсдөө мэдэхгүйгээр нурууны суулт, шохойжилттой л гээд яриад явдаг. Гэтэл хүзүү нурууны нугалмын гажилттай, гулсалттай гэдгээ тэр бүр мэддэггүй, оношлуулаагүй хүн зөндөө байгаа. Ер нь нуруу нугалмын гажилт багахан үүсэхэд л ужгирсаар янз бүрийн зовуур өгдөг.
-Нуруу өвдлөө гэхээр голдуу бариа хийлгэ, блок гаргуул гэдэг. Энэ зөв хандлага уу эсвэл буруу зүйл үү?
-Зовуураасаа шалтгаалаад блок гаргаж болох, болохгүй ч хүн бий. Үүнийг ялгаж салгаж ойлгох учиртай. Нуруу, бүсэлхий хүзүүний хэддүгээр үе гулссан гэдгийг эмч рентген зургаас хараад л мэднэ. Гэтэл бариа засалчид чухам аль хэсэг нь гулссан, цуурсан гэдгийг мэдэхгүй шүү дээ.
-Нурууны бүсэлхий ууцны үенд шохойжилт, суулт үүссэнээс үүдэн үргүйдэх шинж тэмдэг илэрдэг гэсэн үнэн үү?
-Нурууны бүсэлхий ууцны үенд шохойжилт, суулт үүссэн үед ууц чилэх, хөших, нуруу гэнэт татах,түнхээр хатгаж өвдөх,өвдөлт доошлон гуяны ар урд тал,тахим,шилбэ үрүү дамжин өвдөх, өвдөлт нь явах, ханиалгах,найтаах, дүлэх үед нэмэгддэг. Тавхай, хөлийн хурууны хүч суларч тавхайн гадна, ар шилбэний гадна талаар өнгөц мэдрэхүй алдагдах,булчин зангирч хөдөлгөөн хязгаарлагдаг. Хөдөлгөөн, ачааллын үед гэнэт бүсэлхий нуруугаар өвдөх,нуруу мурийх,бөөр өвдөх мэт санагдаж эрэгтэйчүүдэд бэлгийн сулрал үүсэх,эмэгтэйчүүдэд эрт цэвэрших,биений юмны мөчлөг алдагдах,өвдөлттэй ирэх, үргүйдэх шинж ажиглагдана.
Бидний ярьж сурснаар нурууны өвчнүүдийг бүрэн эмчлэх боломжтой юу?
-Нурууны нугаламуудын гажилтыг эмчлэх бүрэн боломжтой. Мэдээж хүндэрсэн тохиолдолд хагалгааг сонгоно. Хүндрээгүй тохиолдолд гол эмчилгээ нь нэгэнт гажилт үүссэн нугалмыг байранд нь буцаан байрлуулах зорилгоор хийгддэг уламжлалт засал юм. Мөн энэ эмчилгээнээс гадна урьдчилан сэргийлэхэд хөдөлгөөн чухал хэрэгтэй. Засаад хэвийн болгож болох ч тухайн хүн буруу дадал хэвшлээ заавал өөрчлөх ёстой. Мэдээж буруу суусаар байвал үр дүн гарахгүй.
Хэрэв хэт хүндрээгүй бол тухайн хүний бие,насны онцлогт тохируулан туршлагатай эмчийн сонгосон татлага,бумба,зүү эмчилгээ,бариа засал, шарлага зэрэг хавсарсан физик эмчилгээ маш үр дүнтэй байдаг. Эмчилгээний үеэр даарч хөрөхгүй, хүнд юм болгоомжгүй өргөхгүй, нэгэн хэвийн байрлалд удаан хугацаагаар ажиллахгүй гээд заавал барих гам бий.
-Аарцаг нурууны гажилт эмчилгээ авахдаа хэр бол?
-Нурууны мурийлттай харьцуулбал аарцагны гажилт харьцангуй амархан засагддаг. Аарцагны гажилтыг богино хугацаанд буюу гажилтын зэргээс хамааран 3-10 хоногийн хугацаанд үр дүнтэй, аюулгүй шинэ аргаар засаж болдог. Бүр ганц удаагийн оролтоор ч засах боломжтой. Гэхдээ маргааш нь ч эргээд аарцаг нурууны гажилт үүсэх магадлалтай. Үүнийг чанартай эмчилгээ болгохын тулд өмнө дурдсанчлан дадал хэвшлээ л зөв болгох ёстой юм.
-Үнэхээр засагдсан эсэхийг яаж мэдэх вэ?
-Үр дүнгээ баталгаажуулах арга бол рентген зураг байдаг.
“Ёо, нуруу!” энэ үг танд танил сонсогдож байна уу? Хэрэв тийм бол танд энэ талаар ямар нэгэн ойлголт байгаа байх – та доош сууж, үдээсээ үдэж чадахгүй, эргэж харах болгондоо уур чинь хүрдэг, таалагддаг байсан сандал чинь одоо тав тухгүй санагддаг болсон. Гэсэн хэдий ч та яаран барин өвчин намдаагч эм уух гэсний хэрэггүй, яагаад гэвэл та энэ өвдөлтийг өөрөө эмчлэх бүрэн боломжтой.
Бид өнөөдөр та бүхэндээ нурууны өвчнийг ердөө 5 минутын дотор намдаах 8 энгийн үр дүнтэй аргыг хүргэж байна.
8. Нуруугаа амраах
Юу хийх ёстой вэ:
Шалан дээр хөлөө тэнийлгэж суух бөгөөд энэ үед хөл хоорондын зай 5-10 см байна.
Алчуур эсвэл хөнжил өвдөгнийхөө доор тавина.
Дэр хөл дээрээ тавьж, нуруугаа тонгойлгож, бүсэлхийнээс дээгүүрх биеэрээ аль болох дэрийг давах гэж урагш болно.
Энэ байрлалаа дор хаяж 5 минут барьж, нуруугаа амраана.
Хэрхэн үр дүнгээ өгөх вэ: Энэ байрлал нурууны булчингийн өвдөлтийг намдаана, булчин татахаас сэргийлнэ, мөн нурууг зөв тохируулна.
7. Өгзөгний булчинг сунгах
Юу хийх ёстой вэ:
Шалан дээр өвдгөө нугалж, хөлийнхөө улыг шалан дээр тавина.
Өгзөг дээрээ тэнцвэрээ зөв хуваарилна, хоёр хөлөө өргөж, баруун болон зүүн хөлөө солбино.
Зүүн хөлөө баруун гараар өргөж, баруун хөлөө зүүн гараараа өргөнө.
Хоёр хөлөө урагш нь аль чадахаараа сунгана.
1-2 минут энэ байрлалаа барьж, эргээд хэвийн байрлалд шилжин, нөгөө талдаа хийнэ.
Хэрхэн үр дүнгээ өгөх вэ: Өгзөгний хатуу булчин нуруу өвдөхөд хүргэдэг бөгөөд таны бие өдөр бүр өргөгдөх болгонд урагшилж эсвэл доошилж байдаг. Сайтар сунгах нь биеийн энэ хэсгийн өвдөлтийг намдааж, нурууны өвчнийг бууруулна.
6. Бүсэлхийний булчинг амраах
Юу хийх ёстой вэ:
Нуруун дээрээ хэвтэж, хөлөө шулуун байрлуулж, хоёр гараа биеийнхээ хажууд тавина.
Аарцагныхаа доор йогийн дэвсгэр болон олбог тавина.
Бүсэлхийнээс доогуурх биеэ зөөлөн дээш өргөж, буцаад доош буулгана.
Энэ дасгалыг 5 минут хийнэ.
Хэрхэн үр дүнгээ өгөх вэ: Таны бүсэлхийний булчин нурууг тотвортой байлгахын тулд маш их ажилладаг. Хэрэв хэтэрхий ажиллах эсвэл тэнцвэрт байдал нь алдагдах юм бол таны нурууны доод хэсгээр өвдөх болно.
Gina Minyard Yoga/Facebook
5. Эпсом давстай усанд хөлөө дүрэх
Юу хийх ёстой вэ:
Сав эсвэл түмпэн авч халуун усаар дүүргэнэ.
Дээр нь ½ хэмжээтэй Эпсом давс хийж сайтар хутгана.
Хөлөө хийж 5-7 минутын хугацаанд дэвтээнэ.
Хөлөө авах үед бүлээн усаар угааж, алчуураар арчина.
Хэрхэн үр дүнгээ өгөх вэ: Эпсом давс усанд ууссанаар магни болон сульфатыг ялгаруулна. Магни бол мэдрэлийг амрааж, булчин татахаас сэргийлдэг. Иймд та хөлөө үүнд дэвтээх үед, таны арьс амраах үйлчилгээтэй орцыг өөртөө шингээж авах бөгөөд үр дүнд нь нурууны өвчин арилна.
glendaccaudill/Instagram
4. Өвдөгний арын цэгүүд дээр дарах
Юу хийх ёстой вэ:
Өвдөгний арын цэгийг зөв олж тогтооно.
Эрхий хуруугаараа энэ цэг дээр сайн дарж өгнө.
Гүнзгий амьсгаа авч 2-3 минут дарна.
Хэрхэн үр дүнгээ өгөх вэ: “В54” гэх нэртэй энэ цэгийг идэвхжүүлснээр таны булчинг амрааж, ташаан дахь өвдөлтийг намдаах бөгөөд ууц нурууны өвдөлтийг бууруулна.
© shutterstock.com
3. Теннисний бөмбөг дээр суух
Юу хийх ёстой вэ:
Шалан дээр суугаад өгзөгнийхөө доор теннисний бөмбөг тавина.
Бөмбөг дээр суусан чигээрээ өвчин чухам хаана илүү мэдрэгдэж байгааг мэдэх хүртлээ биеэ урагш нь зөөлөн хөдөлгөж, буцаад арагш нь хөдөлгөнө.
Өвчин мэдрэгдсэн хэсэгт бөмбөгөө байлгаж, өвдгөө нугалан нөлөө хөл дээрээ тавина. Ингэхдээ гараа тэнцвэрээ хангах үүднээс ар талд байрлуулна.
Энэ дасгалыг 1-2 минут хийж, нөгөө талаараа хийнэ.
Хэрхэн үр дүнгээ өгөх вэ: Теннисний бөмбөгийн иллэг өгзөгний булчингийн өвдөлтийг арилгаж, бүсэлхийнээс доогуурх биеийн цусны эргэлтийг сайжруулдаг.
Excellence Physio/Facebook
2. Чихээ хавчаараар хавчих
Юу хийх ёстой вэ:
Хавчаар авч чихний дээд хэсгийг хавчина.
Нэг чихэндээ 5 секунд байлгаж, дараа нь авна.
Нэг чихээ 5 удаа хавчина.
Хэрхэн үр дүнгээ өгөх вэ: Рефлексологийн үзэж байгаагаар, чихний дээд хэсэг нь нуруу болон мөртэй холбогдсон байдаг гэнэ, иймд энэ цэгийг идэвхжүүлэх нь нурууны өвчнийг намдаах юм.
© depositphotos.com © depositphotos.com
1. Лавандын тос түрхэх
Юу хийх ёстой вэ:
Нэг хоолны халбага кокосын тос эсвэл касторын тос авч, дээр нь цөөн хэдэн дусал лавандын эфирийн тос дусаана.
Бэлэн болсон бэлдмэлийг өвдөж байгаа газраа түрхэж, зөөлөн иллэг хийж өгнө.
Хэрхэн үр дүнгээ өгөх вэ: Лавандын тос үрэвслийн эсрэг үйлчилгээтэйгээс гадна тайвшруулах ач тустай. Нурууны өвчнийг эдгээж, давхар стрессийг тайлна.
© alulaoil / instagram © masaze_depilacije_pruzljanka / instagram
Бонус: Нуруурны өвчнийг арилгах 60 секундын дасгал
Юу хийх ёстой вэ:
Шалан дээр сууж, зүүн хөлөө урагш жийнэ. Баруун өвдгөө нугална. Баруун өвдгөө цээж рүүгээ татаж, энэ байрлалаа хэдэн секунд барьж, дараа нь амарна. 10 удаа давтаж хийсний дараа нөгөө талдаа хийнэ.
Нуруун дээр хэвтэж, өвдгөө нугалж, хөлөө газар тавина. Өвдгөө нугалсан чигээр нь хөлөө газраас 10-15 см өргөж, хэдэн секунд энэ байрлалаа барьж, эргээн буулгана. 5 удаа давтаж хийнэ.
Нуруун дээрээ үргэлжлүүлэн хэвтэнэ. Зүүн хөлөө шалан дээр шулуун тавина. Баруун өвдгөө нугалж, хоёр гараараа барина. Нугалсан өвдгөө цээж рүүгээ татаж, хэдэн секунд барина, дараа нь буулгана. Нэг талдаа 10 удаагийн давтамжтай хийнэ.
Хөлөө урагш тэнийлгэж, шалан дээр сууна. Хоёр гараа урагш сунгаж, хөл болон гарынхаа хуруунуудыг хооронд нь хүргэх гэж хичээнэ. Энэ байрлалаа хэдэн секунд барьж, дараа нь амарна. 10 удаа давтаж хийнэ.
Хэрхэн үр дүнгээ өгөх вэ: Эдгээр дасгалууд ууц нурууны өвчнийг намдаах болно.
Та нурууны өвчнийг хэрхэн намдаадаг вэ? Та эм бэлдмэл эсвэл байгалийн гаралтай аргын алийг нь илүүд үздэг вэ? Бидэнтэй өөрсдийн мэддэг нурууны өвчин намдаах аргуудаасаа хуваалцаарай!