Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын мэдээгээр манай гарагийн хүн амын 90 хувь нь хомхой долоох өвчний вирусийг өөртөө тээж явдаг байна. Хомхой долоох гэдэг нь герпес хэмээх вирусээр үүсгэгддэг нэг төрлийн өвчин юм.
Герпес нь вирусээр үүсгэгддэг ба үүсгэгч нь хүний биед байнга оршиж ямар нэг шалтгаанаас идэвхжсэн үед өвчин үүсгэх шинж чанартай болно. Хүний бие махбодийн эсэргүүцэл буурах, гэнэт даарах, хүнд өвчин (хатгаа), стресс зэрэг шалтгаанаас вирус нь идэвхждэг гэж үздэг.
Герпес биеийн аль хэсэгт туурсанаас хамаарч : уруулын герпес – хомхой долоох, амны салст бүрхэвчийн герпес, могой яр, бэлэг эрхтэний герпес гэж ангилна.
Хомхой долоох
Эртнээс ард түмний дунд хомхой долоох гэж нэрлэгдэж ирсэн. Даарах, ханиад хvрэх гэх мэт халуурах шинж тэмдэгээр илэрдэг халдварт өвчнүүдийн үед хүйтэн халууны гэнэтийн цочролын улмаас уруул орчмын хэсэгт загатнаж улмаар улайн хавдаж цэврүү үүснэ. Энэ нь өвдөлт өгч загатнана.
Дээрх эмгэг нь амь насанд аюулгүй боловч уруул орчмын хэсэг нь мэдрэлийн судал ихтэйгээс байнга загатнаж мөн гоо сайханы талаасаа ч гэсэн хүнд тааламжгүй байдал үүсгэдэг.
Цэврүү үүсээгүй зөвхөн загатнаж эхэлж байгаа үед нь вирусийн эсрэг сонгомол vйлчилгээтэй тосон түрхлэг (ацикловир гэх мэг) хэрэглэх нь үр дүнтэй байдаг. Цэврүү үүссэн үед нь иод, метилин хөх, брилиант ногоон гэх мэт ариутгагч уусмал түрхэж хатаах нь үр дүнтэй. Цэврүүг хагалах, бохир зүйлээр оролдох нь нянгийн халдвар орж улмаар өвчин хүндрэхэдЦэврүүг савантай усаар зөөлөн угаах нь халдвар арьсан дээр тархахаас сэргийлдэг.
Антисептик үйлчилгээтэй саван хэрэглэвэл зохино. Мөс эсвэл халуун жин тавих нь өвчинг намдаадаг. Витамин С-г ууж хэрэглэвэл хомхойн эдгэрэлтийг түргэсгэдэг. Цэврүүг хагалж, бохир зүйлээр оролдох, модон иштэй зүйлээр түлэх зэрэг нь нянгийн халдвар орж, өвчин хүндрэхэд хүргэх аюултай.
Үүнээс гадна хамгийн чухал зүйл бол биеийн эсэргүүцлээ сайжруулах юм. Амин дэмээр баялаг хоол унд идэж, хар ногоон өнгийн хүнсний ногоо түлхүү хэрэглэх нь тустай.
Эмчлэх арга:
Туг үс аваад, уруул дээрх шархан дундуур үрж тат. Үүнийг 15-20 удаа хий. Цэврүү хоёр өдрийн дараа эдгэрнэ.
Зуун насттай төстэй халуун орны шүүслэг ургамал болох каланхоэгийн шүүс тус болдог ( шархан дээр түрхэх ).
Зөгийн бал болон алимны уксусийн уусмалаар ( 1:1-ийн харьцаатай) өдөрт 2 удаа арч.
Корвалол, валокардин, шүдний оо голомтыг бас хатаадаг.
Уруулан дээр хомхой долоосон үед долоовор хурууныхаа өндгий норгож байгаад нарийн ширхэгтэй давсан дээр тавиад, давстай болсон хуруугаараа хомхойн дээрээ дарж 30 секунд орчим байлгаарай. Түргэн эдгэхэд нь тустай.
Сармис арилгаж зүсээд гарч байгаа шүүстэй хэсгээр нь дарж болно.
Витамин С ууж, дархлаагаа дэмжих, хар ногоон өнгийн хүнсний ногоогоор баялаг хоол хэрэглэх нь мөн дэм болно.
Цэврvv vvсээгvй зөвхөн загатнаж эхэлж байгаа vед нь вирусийн эсрэг сонгомол vйлчилгээтэй тосон тvрхлэг (ацикловир гэх мэг) хэрэглэх нь vр дvнтэй байдаг.
Цэврvv vvссэн vед нь иод, метилин хөх, брилиант ногоон гэх мэт ариутгагч уусмал тvрхэж хатаах нь vр дvнтэй.
Сүүнд дүрсэн хөвөнгөөр, 2-3 цаг тутам норго. Сүүний тослог бага байвал сайн. Өөрөөр нь хатаах хэрэгтэй.
Хэрэв, ус гүйгээд, цэврүүтчихсэн бол, перекисээр 2-3 цаг тутамд түлэхэд, өдөртөө зүгээр болдог.
Хумс сармис хэрчин шvvсийг нь шахаж байгаад яранд тvрх. Сармисны шvvс маш гашуун, хурц тул шарханд хvрсэн даруйдаа хорсож, тvлж буй мэт болно. Гэсэн ч тэсвэрлэн тvрхэж чадвал эдгэрэлт хурдан байх болно. Тvvнээс гадна энэхvv эмчилгээ нь халдвар тvгээхээс хамгаалдаг.
Зуун настын шүүс түрхэх эсвэл шархан дээрээ голоор нь зүсээд тавих хэрэгтэй. Уруул хөндүүрлэн, дамбайж мэдрэгддэг. Энэ үед нь мөсөөр жигнэхэд эдгэнэ.
Дархлаагаа байнга дэмжиж байх нь зүйтэй. Дархлаа дэмжих бодис, бүтээгдэхүүн хэрэглэх
Бидний ярьдаг хомхой нь энгийн буюу уруулын, бэлэг эрхтний гэсэн 2 янз байдаг.
Уруулын хомхойг үүсгэгч нь вирус юм. Энэ вирус хүний биед унтаа буюу идэвхигүй байж байгаад хүнийг даарсан, ядарсан, биеийн болон сэтгэл санааны стресс, дархлаа буурсан үед ил гарч өвчлүүлдэг.
ХОМХОЙН ШИНЖ
Уруул орчимд нэг буюу хэд хэдэн цэврүү гарна. Зарим үед завьжны дотор талаар ч гарч болно.
Хөндүүр, эмзэглэлтэй
Цэврүү орчмын арьс улайсан байна
Бохир бол халдвар орж цэврүү идээлж болно
Цэврүү хатаж шардуу өнгөтэй тав үүсч хатаж эдгэрнэ. Ойролцоогоор 7 хоногийн дотор эдгэрнэ. Оношлогоог энгийн хүмүүс ч оношлож чаддаг.
ЭМЧИЛГЭЭ
Хутганы иш халааж цэврүүг хайрдаг байсан. Энэ нь вирус халууны нөлөөнд амархан үхдэгтэй холбоотой гарсан эмчилгээ юм. Гэвч вирусыг устгаж, өвчнийг түргэн эдгээх арга гарсан учир энэ аргыг хэрэглэхээ больсон
Эрүүл ахуйн хувьд хувь хүн өөрөө цэвэр байх хэрэгтэй.
Гараа байнга угааж байх.
Гарсан цэврүүг оролдож хагалах хэрэггүй. Учир нь цэврүү дотор вирус байх бөгөөд хагалах үед урссан газраа дахин гардаг.
Мөн ус хүргэж угааж болохгүйг анхаар. Ус хатаж байгаа таванд байгаа вирусыг усны тусламжтайгаар өөр шинэ газар хүргэж дахин гарах нөхцлийг бүрдүүлдэг.
Энэ үед үнсэлцэх нь нөгөө хүндээ халдааж болохыг анхаар.
Шүдний оо сойзыг дундаа хэрэглэж болохгүй.
Гоо сайхны тос, будаг, сахлын хөөс хэрэглэх үед цэврүүг хагалах, зовхи сормуус зэрэгт халдвар оруулахаас болгоомжил
Орчин үед хомхойн зориулалт бүхий эм гарсан нь амархан эдгэх боломжтой болоод байна. Ацикловер, Зовиракс, валтрекс гэж эмүүд нь уух болон түрхэж зориулалтаар байдаг.
СЭРГИЙЛЭЛТ
Хамгийн гол нь биеийн эсэргүүцэл буюу дархлааг сайжруулах хэрэгтэй. Дархлаа сайн бол хүн ямар ч өвчнийг дарж эрүүл явах боломжтой. Хоол унд, хувцас зөв тохируулан, ажил амралтын дэглэмтэй байх.
АЦИКЛОВИРЫГ ХЭРЭГЛЭХ НЬ
Ацикловир буюу зовиракс, валтрекс гэж эмүүд нь уух болон түрхэх зориулалтаар байдаг.
Ацикловир тос: тагны гадна талд байх үзүүр хэсгээр зөөлөн хатгаж онгойлгоно. Маш бага авч хомхой гарсан хэсэгт өдөрт 5 удаа нимгэн түрхэнэ.
Ацикловир хатуу уух хэлбэрт: насанд хүрсэн хүн 1 ширхэгээр 3-5 удаа усаар даруулан залгиж ууна. Хүүхдэд хүүхдийн нас биеийн жинд тохируулан тунг тааруулж өгнө.